Al enkele jaren was er het plan om nog eens naar Engeland te gaan om te fietsen. Het was dan de bedoeling om de steden Oxford en Cambridge te bezoeken. Dit zijn twee oude universiteitssteden met oude, karakteristieke gebouwen. Wie wel eens de Engelse series Morse, Lewis of Endeavour heeft gezien, weet wat ik bedoel. Deze series spelen allemaal in en rond Cambridge. De universiteitsgebouwen in Oxford zijn vergelijkbaar met die van Cambridge. Dit jaar, 2025, moet het gebeuren.

Voorbereiding
De voorbereiding van de vakantie bestaat uit het uitzoeken van alles wat er rond deze twee plaatsen te zien is. Dan moet je denken aan archeologische plekken, kastelen, ruïnes, en landhuizen. Maar ook kerkjes, want daar hebben ze er heel veel van. Kleine, oude (14e eeuw) kerkjes met hele oude begraafplaatsjes om de kerk. Nadat al deze bezienswaardigheden in BaseCamp gemarkeerd zijn, begint het puzzelen om bij beide steden routes te maken langs deze bezienswaardigheden.

Fietspad langs de A1303, kans op tegenliggers

Bij het plannen wil je zo weinig mogelijk drukke wegen hebben. Je mag in principe overal fietsen, behalve op de M-wegen (motorway = autosnelweg). A-wegen zijn heel druk, maar soms kun je niet anders. Ze houden in Engeland ondertussen ook wel rekening met fietsers, dus heb je ook wel fietsstroken langs drukke wegen. Het zijn geen fietspaden vergelijkbaar met Nederlandse, maar je fietst niet tussen het autoverkeer dat met 50 of 60 mijl/uur langs komt razen. Beter is het om B-wegen aan te houden, of natuurlijk niet geclassificeerde wegen. Binnenwegen, dus zonder A- of B-nummers, zijn heerlijk om te fietsen. Dan blijven nog de bijzondere wegen of paden over. Zo hier en daar liggen echte fietspaden als verbinding tussen plaatsen of door natuurgebieden. Zo kun je tussen Didcot en Upton enkele kilometers over een voormalig spoorlijntje, door het White Fen loopt een asfaltpad, langs de busbaan tussen St. Ives en Chesterton (Cambridge-noord) ligt een breed fietspad en liggen er fietspaadjes langs verschillende rivieren.

Busbaan tussen St. Ives en Chesterton

Resteren de onverharde wegen en de "public bridleways". Wat een onverharde weg is mag duidelijk zijn. Een public bridleway is iets bijzonders. De term "public footpath" kan voor velen wel bekend zijn. Dit zijn openbare voetpaden die in Engeland een hoge beschermingsgraad bezitten. Zolang aantoonbaar gebruik wordt gemaakt van een public footpath, mag een dergelijk pad niet afgesloten worden. Daar staat nog net geen doodstraf op. Het gaat zo ver dat je op autosnelwegen (M-wegen) borden tegen kunt komen die waarschuwen voor overstekende voetgangers. Daar kruist dan een public footpath een snelweg.

Van het meest bijzondere pad heb ik helaas geen foto's; ik durfde daar niet te stoppen. Het gras, en onkruid, was zo hoog dat ik met de handen aan het stuur door te toppen van het gras ging. Het gras was zo dicht dat de grond niet te zien was. Het enige dat zichtbaar de route van het pad aangaf, was een vage lijn waar het gras van beide kanten van het pad iets tegen elkaar was gezakt. Het was dus zaak om geconcentreerd voldoende snelheid te houden om die vage lijn, en het onzichtbare pad, te volgen. Bij een stop was niet te zien waar je je voeten neer zou zetten, en bij het weer opstappen was het maar de vraag hoe weer voldoende snelheid te krijgen om de vage lijn op te pakken.

Blijft één belangrijk puntje van aandacht bij het fietsen in Engeland; links fietsen. Ik ben al meerdere keren in Engeland geweest en weet dus precies hoe het gaat. Ik hou me altijd aan één regel: strak links rijden, onafhankelijk van de weg. Dus ook bij een smal binnenweggetje of zelfs bij een fietspad strak links blijven. In Nederland heb je nog wel eens de neiging om midden op de weg te gaan rijden. In Engeland moet je dat dus nooit doen. Doe je dat wel en duikt er plots verkeer op, dan is de kans heel groot dat je standaard naar rechts duikt om het verkeer te ontwijken. En laat daar de Engelse tegenligger nou net rijden.

Omgeving Oxford
De uitvalbasis voor de ritten in de buurt van Oxford was de Railway Inn, gelegen tussen Clifton Hampton en Culham (Abingdon). Enig nadeel was dat de A415 op slechts 45 m van de Inn ligt. Van het treinverkeer direct langs de Inn had ik weinig last, van het autoverkeer op de A415 des te meer.

Rechts Balliol College Porters' Lodge

Ik was hier voor een bezoek aan de universiteitsstad Oxford. Hier vind je oude universiteitsgebouwen. Oxford University is de oudste universiteit van Engeland. De universiteit wordt voor het eerst in de 12e eeuw genoemd. Balliol College (1263) behoorde tot één van de eerste colleges. Wil je veel van de gebouwen zien, dan moet je kris-kras door het centrum van Oxford. Fietsen door het centrum is makkelijk. Er lopen zelfs fietsroutes door de stad. Je moet alleen oppassen met alle toeristen die daar rondwandelen. Je fiets soms van rondleidingsgroep naar rondleidingsgroep. Er rijden heel veel fietsers rond; het is immers een universiteitsstad.

Wil je alle oude universiteitsgebouwen daadwerkelijk bezoeken, dan komt er niets van het fietsen. Je kunt er dagenlang gebouwen in en uit lopen. Bovendien zijn een aantal universiteitsmusea gratis te bezoeken. Ik heb gekozen voor rondtoeren, gebouwen van buiten bekijken en zo hier en daar door openstaande poorten de binnenpleinen bekijken. Totaal heb ik 4 fietstochten in de omgeving afgesloten met een rit door Oxford.

Een mooie rit in deze omgeving is een bezoekje aan White Horse Hill. Deze rit geeft de mogelijkheid echt van alles te zien. De rit er naar toe bracht me eerst bij "the Ridgeway". De gehele Ridgeway, een National Trail, is 140 km lang. Het pad is in 1972 aangelegd, maar het volgt een prehistorische pad. Deels is het alleen een voetpad, maar grote delen zijn ook toegankelijk voor ruiters, fietsers en rijtuigen. Ik heb het pad opgepikt ten zuiden van Chilton en vervolgens ruim 10 km gevolgd. Om bij de Ridgeway te komen, zat ik vanuit Chilton aan een stukje 4-baans A34 vast. Dit kon gelukkig omzeild worden door een veldweg te volgen.

Binnendoor om een stukje 4-baans A34 te mijden

The Ridgeway loopt daar verder langs de bomen

Ik heb de Ridgeway verlaten net onder Segsbury or Letcombe Castle. Nu moet je hier bij Castle niet aan een groot kasteel of ruïne denken. Het is niet meer dan een 'heuvelfort', een aarden wal rond de top van een heuvel in de weilanden. Binnen deze verdedigingswal, vaak met iets van een greppel daar buiten, hebben in de IJzertijd (600 - 100 BC) mensen gewoond.

Public Bridleway; het is hier zwaar fietsen op deze ondergrond

Vanaf Segsbury Castle was het nog 14 km fietsen tot aan de voet van White Horse Hill. De Edge voorspelde 1,1 km klimmen met gemiddeld 10% stijging. Dit klopte niet helemaal, maar het was nog steeds 1,27 km met gemiddeld 9%. Het is een lekker klimmetje over een stil weggetje. Helaas lag de top van de klim niet op het asfalt, maar 200 m verder op het gravel/gras. De White Horse is een tekening in de berg die, de naam zegt het al, een paard moet voorstellen. De tekening is gemaakt door de toplaag met begroeiing van de berg te halen. Hierdoor wordt het witte krijtsteen zichtbaar. Het beste zicht op het paard heb je waarschijnlijk vanaf Dragon Hill; een heuveltje op 250 m afstand. Toch kunstig dat ze dit in de vroege IJzertijd (1380 - 550 BC), zonder zicht van boven, hebben kunnen maken. Helemaal op de top van White Horse Hill ligt weer een heuvelfort uit de IJzertijd; Uffington Castle.

Rij je vervolgens ten noorden van de heuvels terug naar Oxford, dan fiets je door het dal waar de Thames stroomt. Dit betekent heel weinig hoogteverschillen. Overal kom je kleine dorpjes tegen en allemaal hebben ze een kerkje. Aan het eind van de tocht was er weer een bridleway. Deze begint goed, maar wel heel hard stuiterend, over beton. Naarmate de route vordert, verslechterd het pad. Uiteindelijk hobbelt het langs een veld. De ondergrond bevat allemaal scheuren. Waarschijnlijk gevolg van het uitdrogen van een natte bodem. Dan raakt de GPS van slag en is niet duidelijk waar ik zit en hoe het verder moet. Ik probeer iets, maar dat lijkt niets te worden. Dan maar het andere pad in. Tussen hoge brandnetels door bereik ik uiteindelijk een heel klein gehucht. Van hier af is er weer asfalt. Ondertussen ligt de geplande route ver weg. Via een lange omweg en dwars door Abingdon wordt de GPS-route weer gevonden. Tot slot is nog even het graf van Eric Arthur Blair, beter bekend als George Orwell, bezocht. Deze ligt op het kerkhof van de All Saints kerk even ten noordoosten van Sutton Courtenay.

Een tweede mooie klim ligt ten oosten van Oxford. Bij Princess Risborough ligt Whiteleaf Hill. Deze is beklommen via Kop Hill Lane, het zou ook via Peters Lane kunnen. Bij de start zegt de GPS: gemiddelde stijging tot eind 9%. Prima te doen zou je zeggen. Naarmate de klim vordert, past de gem. stijging tot eind zich aan: 10%, 11%, 12%, 13%. Kan het nog erger? Ja: 14%, 15%, 16%, zelfs even 17%. Maar dan ben je ook boven. Uiteindelijk viel het mee en is het 'slechts' 8% over 1,63 km.

Tegen Whiteleaf Hill ligt het Whiteleaf Cross

Ook op deze berg ligt een krijttekening. In dit geval is het de White Leaf Cross. Deze is alleen van beneden te zien; vanaf de top is niets te zien. Je kunt met de fiets over de top van Whiteleaf Hill. Bij bestudering van een informatiebord blijkt dit pad een onderdeel van the Ridgeway te zijn.

Nog een noemenswaardig pad zat in de route terug vanaf Reading. In Reading was een bezoek aan abdijruïne gepland. Ik ben langs de ruïne gewandeld, maar niet in alle rust. Park en ruïne werden net bezocht op de dag van het Water Festival en laat dat nou net daar gehouden worden. Zowel park als ruïne stonden vol met kraampjes. Maar goed, de weg terug vanuit Reading naar Goring on Thames liep voor een deel over de King Alfred's Way. Dit is een 350 km lange rondrit door Wessex; het Anglo-Saksische koninkrijk van Alfred the Great. Ook (een deel van) de Ridgeway is onderdeel van de King Alfred's Way. Het deel dat ik gefietst heb, is ook een onderdeel van de Thames path. Een stuk pad deed me denken aan de Alpen. Rechts geen berm, maar direct steil de 'berg' omhoog. Links geen berm, maar direct steil omlaag richting Thames. Grootste verschil: in de Alpen heb je nog een asfalt weg van zo’n 3 m om te manoeuvreren, hier een hard zandpad van soms maar een halve meter breed met zo hier en daar boomwortels.

In de omgeving van Oxford is het prima fietsen. OK, voor de echte klimmers valt het tegen, ik heb alleen de twee genoemde klimmetjes gevonden. Verder gaat het veelal glooiend omlaag en omhoog. Op een rit van circa 100 km is steeds ongeveer 850 m hoogteverschil genoteerd. Niet extreem, maar ook zeker niet vlak. Verder is er veel te zien, niet alleen kleine dorpjes en oude kerkjes, maar ook grote landhuizen/landgoederen en steden met een interessant centrum. En natuurlijk een mooi glooiend landschap met her en der mooie uitzichten. Veel landgoederen worden beheerd door de National Trust. Ben je geïnteresseerd in het bezoeken van deze landgoederen, dan kun je overwegen een "National Trust Explorer Pass" aan te schaffen. Die geeft je toegang tot alle landgoederen van de National Trust.

Vaak kun je mooie binnenweggetjes volgen. Helaas ontkom je soms niet aan drukkere wegen. Door zo hier en daar voor alternatieve routes, zandwegen en public bridleways, te kiezen, kun je drukke stukken omzeilen.

Omgeving Cambridge

King's College

De uitvalbasis hier was de Lord Byron Inn in Trumpington. Trumpington ligt tegen Cambridge en de rivier Cam aan. De Inn ligt hemelsbreed 3,5 km van hartje Cambridge. Cambridge is, net als Oxford, een oude universiteitsstad. De universiteit van Cambridge is net iets minder oud dan die van Oxford; het werd gesticht door studenten die vanuit Oxford waren gevlucht. De bekende King's College Chapel werd gebouwd in de periode 1446 - 1515. De stad Cambridge zelf is veel ouder dan Oxford. In de tijd van de Romeinen was Cambridge al een belangrijke militaire post.

Het centrum van Cambridge is iets kleiner dan het centrum van Oxford. Je hoeft iets minder kris-kras door de stad te rijden om alle oude colleges te bezoeken. St. John's, Trinity, King's, Queen's en Pembroke College liggen aan één lange weg door het centrum. De parken van de colleges, aan de overkant van de Cam, zijn helaas niet vrij toegankelijk.

Ik had de pech dat ik in de week van 'Graduation Day' bij Cambridge was. Hierdoor waren veel binnenplaatsen van colleges helemaal niet toegankelijk. Zelfs even naar binnen loeren was lastig. Alles was afgezet voor de festiviteiten. Daar stond tegenover dat er wel studenten rondliepen met 'afstudeermantels'. Een Nederlands stel dat ook Cambridge had bezocht, heeft het geluk gehad een hele parade van studenten en professoren in vol ornaat tegen te komen. Gekker was het om studenten met matrassen rond te zien zeulen. Het studiejaar was voorbij en kamers binnen de colleges moeten dan ontruimd worden.

De omgeving van Cambridge is iets vlakker dan rond Oxford. Waar de gemeten hoogtes rond Oxford tussen 40 en 240 m lagen, komen de heuvels rond Cambridge amper boven 140 m. De rit naar Ely, ten noorden van Cambridge, kwam niet boven 35 m. Op 102 km was er slechts 320 m hoogteverschil.

Net als in de omgeving van Oxford, is ook in de omgeving van Cambridge van alles te zien. Mooie klimmetjes zul je niet vinden, maar wel heel veel historie. Zo'n 45 km naar het oosten ligt de kathedraal en abdijruïne van Bury St. Edmund. Doordat het die dag heel warm was, om 9 uur al 28 graden, ben ik niet zo ver geweest. Maar het resterende uitje van die dag was wel bijzonder: de Roman Road. Deze weg is bijna 2000 jaar geleden aangelegd door de Romeinen. De weg heeft de tand des tijds doorstaan omdat parallel aan de Romeinse weg een doorgaande weg loopt; de A1307. Van de weg is ongeveer 16 km bewaard gebleven.

In de hele omgeving van Newmarket kom je stud's, stoeterijen, tegen. En dat zijn geen kleine bedrijven. Soms zie je oude poorten met oprijlanen naar statige landhuizen met stallen. Dan weer kom je een modern bedrijf met een groot hek voor een strakke oprijlaan tegen. Oh ja, dat is dan compleet met een bewaker die de boel in de gaten houdt. Dus als er een vreemde fietser met een fototoestel op de oprit staat, komt hij even kijken wat dat is. De bewaker vond dat ik meer lef had dan hij, hij zou nooit in Oxford en Cambridge durven te fietsen. Maar ja, Nederlanders fietsen overal.

Holy Trinity kerkje Hildersham

Zoals al gemeld, er zijn vele tientallen kerkjes bezocht. Een kerkje dat er uit sprong was de Holy Trinity Church van Hindersham. Deze lag eigenlijk 180 m van de route, maar is toch bezocht. Op mijn beschrijving stond precies bij welke kruising ik rechts moest, om dan 180 m rechts de inrit naar de kerk te hebben. Terwijl ik bij de kerk kom, lopen daar twee beveiligers. Net als in Nederland hebben ze ook daar wel eens last van koper- en looddieven. Terwijl we staan te praten over de voordelen van het fietsen met een GPS, wordt mijn fiets bewonderd. Mooie fiets, tenminste, op dat zadel na. Voor hem iets te smal/dun/hard. Een beveiliger nodigt me uit om eens binnen te kijken. Ze hebben de kerk toch open. Volgens hem is het de mooist beschilderde kerk uit de omgeving. Samen lopen we naar binnen om de beschilderde wanden en plafond te bewonderen.

Holy Trinity kerkje is schitterend beschilderd van binnen

Inderdaad een schitterend kerkje.

Dat is voor mij het grote voordeel van fietsen in Engeland boven fietsen in Frankrijk. Mijn Frans is belabberd, te slecht om een gesprek te beginnen. Mijn Engels daarentegen, is hooguit een beetje roestig, maar goed genoeg voor een gesprek met wie ik ook tegen kom.

(C) 2025, Henk Luggenhorst